کاهش وزن ناگهانی یا کاهش وزن، بدون هیچ گونه تغییر در سبک زندگی خطری جدی است و خبر از مشکلی اساسی می‌دهد.
اگر در طول ۶ تا ۱۲ ماه بدون هیچ دلیلی کاهش وزن شدیدی داشته اید باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم کاهش وزن ناگهانی غیر طبیعی کدامند؟
در صورتی که کاهش وزن سریع‌تر از این مقدار رخ دهد، یک امر غیر طبیعی شمرده شده.
- کاهش وزن بیش از ۱ کیلو در هفته
- کاهش وزن بدون هیچ تغییر در سبک زندگی
- کاهش وزن بدون ورزش و افزایش تحرک
- کاهش وزن بدون پیروی از هرگونه رژیم غذایی
- کاهش وزن بدون ابتلا به بیماری خاص
۱- از دست دادن عضله
از دست دادن عضله یا از بین رفتن بافت عضلانی سبب کاهش وزن بی دلیل می‌شود. مهم‌ترین علامت برای نشان دادن این مشکل ضعف عضلانی است. حتی ممکن است یکی از اندام‌ها از دیگری کوچکتر به نظر برسد. بدن ما از بافت‌های چربی و بدون چربی شامل عضلات، استخوان‌ها و آب ساخته شده است. اگر عضله از دست بدهید وزن کم می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که برای طولانی مدت از عضلات استفاده نکنید. این مشکل در میان کسانی که ورزش نمی‌کنند و شغلشان به نحوی است که باید پشت میز بنشینند و یا مدتی بستری شوند شایع است. باید بدانید که ورزش و تغذیه مناسب، موجب حفظ بافت عضلانی می‌شود.
۲- دیابت
از دیگر دلایل کاهش وزن ناگهانی دیابت نوع ۱ است. در دیابت نوع ۱ سیستم ایمنی بدن به سلولهای پانکراس که انسولین می‌سازند حمله می‌کند. بدن، بدون انسولین از گلوکز به عنوان انرژی استفاده نمی‌کند؛ در نتیجه سبب بالا رفتن گلوکز خون می‌شود و کلیه، گلوکز بدون استفاده را از طریق ادرار دفع می‌کند. همان طور که قند از بدن خارج می‌شود کالری نیز دفع می‌شود.
۳- پر کاری تیروئید
هیپرتیروئیدیسم یا پر کاری تیروئید، وضعیتی است که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئیدی تولید می‌کند. این هورمون بسیاری از فعالیت‌های بدن از جمله متابولیسم و سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کنند. اگر غده تیروئید بیش از حد فعال باشد، به سرعت کالری می سوزانید، حتی اگر اشتهای خوبی داشته باشید که نتیجه‌ی آن می تواند کاهش وزن ناگهانی باشد. درمان پرکاری تیروئید بستگی به سن و شدت علائم دارد. به طور کلی، هیپرتیروئیدیسم با داروهای ضد تیروئید، ید رادیواکتیو، بتا بلوکرها یا جراحی درمان می شود.
۴- افسردگی
کاهش وزن ممکن است از عوارض جانبی افسردگی باشد که با احساس غم، شکست یا پوچی به مدت حداقل دو هفته تعریف می‌شود. این احساسات روی فعالیت‌های روزانه مانند رفتن به محل کار یا مدرسه تاثیر می‌گذارد. افسردگی روی نقاط اشتها در مغز تاثیر می‌گذارد. این تاثیر سبب کاهش اشتها و در نهایت کم شدن وزن می‌شود. البته در بعضی افراد هم افسردگی سبب افزایش اشتها می‌شود که علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
۵- بیماری التهاب روده
می‌تواند یکی از نشانه‌های بیماری التهاب روده (IBD) باشد. التهاب روده شامل چندین اختلال التهاب مزمن در سیستم گوارشی می‌شود. دو نوع از شایع‌ترین اختلالات بیماری کرون و کولیت اولسراتیو هستند. التهاب مزمن، بدن را وارد شرایط کاتابولیک (یعنی استفاده‌ی پیوسته بدن از انرژی) می‌کند. این بیماری سبب مختل شدن گرلین (هورمون گرسنگی) و لپتین (هورمون سیری) نیز می‌شود. نتیجه این اختلال از دست دادن اشتها و کاهش وزن است.
۶- بیماری سل
یکی دیگر از علل کاهش وزن نامعلوم، سل (TB) است که یک بیماری مسری است که معمولا بر ریه‌ها اثر می‌گذارد. سل توسط باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شود. کاهش وزن و کاهش اشتها علایم اصلی بیماری سل هستند، اما دلایل سل به طور کامل شناخته نشده است. سل از طریق هوا منتقل می شود. شما می توانید بدون بیمار شدن سل را دریافت کنید. اگر سیستم ایمنی بدن بتواند با عامل سل مبارزه کند، باکتری غیر فعال خواهد شد. این وضعیت به نام سل نهفته شناخته می شود که با گذشت زمان، می تواند به سل فعال تبدیل شود. سل است که معمولا با یک دوره آنتی بیوتیک برای شش تا نه ماه درمان می شود.
۷- بیماری انسدادی مزمن ریه
بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یک بیماری ریوی پیشرونده است که شامل آمفیزم و برونشیت مزمن است. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه، هر دو بیماری را دارند. آمفیزم به آهستگی، به کیسه‌های هوایی موجود در ریه‌ها آسیب می‌رساند، و نفس کشیدن را سخت می‌کند. برونشیت مزمن باعث التهاب راه های هوایی که هوا را به ریه ها می رساند می شود. این روند باعث ایجاد خلط، سرفه و مسائل و مشکلات تنفسی می شود. بیماری انسدادی مزمن ریه اولیه، خفیف است. بیماری انسدادی مزمن ریه در مراحل پیشرفته تر می تواند باعث کاهش وزن شود. تنفس سخت باعث سوختن کالری زیادی می شود.
۸- سرطان
سرطان یک عبارت کلی برای بیماری‌هایی است که باعث تقسیم و گسترش سریع سلولهای غیر طبیعی می‌شود. بر اساس نظریه انجمن سرطان آمریکا، یکی از اولین نشانه های سرطان از دست دادن وزن غیر قابل توضیح، به میزان ۱۰ پوند یا بیشتر است. کاهش وزن بیشتر در سرطان پانکراس، ریه، معده و مری معمول است. سرطان التهاب را افزایش می‌دهد و این التهاب باعث تحلیل عضلات می شود و هورمون های تنظیم کننده اشتها را نیز مختل می کند. یک تومور در حال رشد ممکن است باعث افزایش انرژی در حال استراحت (مقدار انرژی که بدن در حالت استراحت مصرف می کند) شود. بسیاری از بیمار‌ها می توانند این علائم را ایجاد کنند. گاهی اوقات، سرطان هیچ علامتی ندارد. درمان سرطان، بستگی به نوع سرطان دارد. درمان های معمول عبارتند از: جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و ایمونوتراپی (استفاده از سلول های بنیادی)
۹- نارسایی قلب
کاهش وزن از عوارض نارسایی احتقانی قلب (CHF) است. نارسایی احتقانی قلب، وضعیتی است که قلب نمی‌تواند به اندازه‌ی کافی از خون پر شود، یا وضعیتی که قلب می‌تواند خون را با نیروی کافی پمپ کند، یا هر دو مورد. نارسایی احتقانی قلب ممکن است یک یا هر دو طرف قلب را تحت تاثیر قرار دهد. اگر شما دارای نارسایی احتقانی قلب هستید، سیستم گوارش شما نمی تواند خون کافی دریافت کند و می‌تواند به تهوع و احساس سیری زودرس منجر شود. علاوه بر این، ممکن است تنفس هنگام غذا خوردن دشوار باشد. التهاب در بافت‌های آسیب دیده قلب، سوخت و ساز بدن را نیز افزایش می دهد و سبب کاهش وزن ناگهانی می شود. داروهای متعددی برای درمان نارسایی احتقانی قل وجود دارد، از جمله مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، بتا بلوکرها و دیورتیک ها. در برخی موارد ممکن است جراحی ضروری باشد.
۱۰- بیماری آدیسون
بیماری آدیسون زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به غده آدرنال حمله کند. کورتیزول، بسیاری از عملکردهای بدن از جمله سوخت و ساز و اشتها را تنظیم می‌کند. سطح پایین کورتیزول باعث کاهش اشتها و کاهش وزن می‌شود.
راه های درمان لاغری مفرط در سالمندان
اگر احساس می کنید ُسالمندی که از او مراقبت می نمایید تحت تأثیر هر یک از این موارد قرار گرفته است، در این جا برخی از راهکارهای عملی مطرح شده است که می تواند بسیار کارآمد و چاره ساز باشد.
– داشتن یک برنامه روزمره منظم روزانه و سروغذا در یک زمان مشخص به بدن کمک می کند تا در زمان صرف غذا اشتها داشته باشند.
– وعده های غذایی کوچک و بیش تر مثلا ۵ وعده غذایی کوچک به سالمند کمک می کند که در طول روز مواد مغذی لازم را به بدن خود برساند.
– غذاهای کوچکی که بدون استفاده از قاشق وچنگال و با دست قابل مصرف هستند مثل فینگرفودها برای جلوگیری از لاغری مفرط در سالمندان توصیه می شود. همیشه میان وعده های سالم زیادی در دسترس داشته باشید.
– اگر جویدن غذا دشوار یا خسته کننده است، سرو غذاهای مایع مانند سوپ، میلک شیک یا اسموتی را بیش تر کنید.- یک برنامه منظم برای ورزش داشته باشید.
– هر روز صبحانه بخورید.
– غذاهایی را انتخاب کنید که سرشار از پروتئین هستند.
– غذاهایی بخورید که سرشار از فیبر هستند (به عنوان مثال نان سبوس دار ، لوبیا ، سبزیجات ، میوه)
– آب زیاد بنوشید.
– روابط محکم و دوستانه با خانواده و دوستان خود برقرار کنید. روحیه ی خوب و امید به زندگی نقش موثری در سلامت بدن شما دارد.
– به یک گروه پیاده روی بپیوندید و ورزش را به یک فعالیت اجتماعی برای خود تبدیل کنید.
– خواب سالم و کافی را در اولویت قرار دهید.
– مصرف قندها و سایر کالری ها را محدود کنید.
– تمرینات قدرتی را در برنامه ورزش خود بگنجانید.
با این حال ، خطر و ریسک لاغری مفرط در سالمندان بسیاربالاست.
تقریباً ۲۷٪ از سالمندان بالای ۶۵ سال به طور غیر ارادی با کاهش وزن مواجه هستند. کاهش ناخواسته وزن می تواند نشانه ای از یک مسئله جدی سلامت زمینه ای باشد و اگر به درستی مدیریت نشود ، می تواند بر سلامت کلی تأثیر منفی بگذارد
بیش تر متخصصان پزشکی کاهش وزن ناخواسته را کاهش ۵٪ – ۱۰٪ در کاهش وزن بدن طی ۱ تا ۱۲ ماه و به طور خاص کاهش ۵٪ در طی ۶ ماه تعریف می کنند. بعد از ۳۰ سالگی ، افراد معمولاً دچار آتروفی عضلانی ، از دست دادن سلولهای کبد و کلیه ها می شوند و استخوان ها از تراکم کمتری برخوردار می شوند. علاوه بر این ، از دست دادن بافت مقدار آب بدن را کاهش می دهد
کاهش وزن ناخواسته یک بیماری شایع در میان سالمندان است و اغلب با کاهش سلامتی همراه است. مراقبت های پزشکی برای کاهش وزن ناخواسته برای درمان زودهنگام بسیار مهم است. یک متخصص پزشکی می تواند با بررسی سابقه ی ژنتیکی ، معاینه فیزیکی و حتی آزمایش خون یا اسکن بدن برای درمان کاهش وزن اقدام کند.
